Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Kaart van Groningen (Coenderskaart) met als titel: 'Geographische Beschrijvinghe van de Pr. Stadt En Oml.', niet ingekle...
| titel | Kaart van Groningen (Coenderskaart) met als titel: 'Geographische Beschrijvinghe van de Pr. Stadt En Oml.', niet ingekleurde gravure door W. en F. Coenders van Helpen, 1675-1680 |
|---|---|
| inventarisnummer | 2102 |
| collectie | Historie algemeen |
| museum | Museum aan de A
 |
| maker | Coenders van Helpen, Wilhelm en Frederik; Appeus, Cornelius |
| datum | 1675 |
| omschrijving | Coenderskaart, niet ingekleurd. Deze oudste wandkaart van de provincie Groningen is tussen 1675 en 1680 vervaardigd door de gebroeders Wilhelm en Frederik Coenders van Helpen. Zij baseerden zich op de kaarten van Barthold Wicheringe en De Witt en voegden er rondom elementen aan toe. De schaal is plm. 1:88.000. Onderaan de kaart staan de beide steden van Groningen en de Ommelanden, namelijk Groningen en Appingedam. De kaart is opgedragen aan stadhouder Hendrik Casimir de Tweede. Linksonder is de titel vermeld: 'Geographische Beschrijvinghe van de Pr. Stadt En Oml.' In het midden, onderaan, zijn afgebeeld twee schaalstokken, met vermelding van Duitse en Franse mijlen. De wapens bovenin zijn van de stadhouder (links) en de provincie (rechts). De drie wapens onderin zijn v.l.n.r. van de belangrijkste Zijlvesten: Aduarder Zijlvest, Winsumer en Schaphalsterzijlvest en het Delfzijlster Zijlvest. Daartussen staan gezichten op de stad Groningen en Appingedam. Aan beide zijden van de kaart staan afbeeldingen van 24 Groninger borgen en de wapens van de bewoners / families uit die tijd: Gezien vanaf links, van boven naar beneden zijn het de borgen: 'Fraam tot Huysinga); Nienoord op de Leecke; Billingeweer tot Billingeweer; Onsta tot Wetsinge; Verhildersum tot Leens; Asinga tot Ulrum; Lulema tot Warfhuizen; Dyxsterhuys tot Pieterburen; Ompta op 't Sant; Lellens tot Lellens; Harsens tot Harsens; Snelgersma tot Appingedam'. Rechts, van boven naar beneden: 'Nittersum tot Stedum; Farmsum tot Farmsum; Tammingahuysen tot den Post; Fraeylenborch tot Slochter; Holwinda tot Holwinde, Fraylema tot Losdorp; Warfumborg tot Warfum; Meyma tot Rasquert, Ten Ham tot Loppersum; Feerwert tot Feerwert; De Eest tot Doezum; Luinga tot Berum'. De tekst in de cartouche linksonder luidt: 'Geographische Beschrivinge Vande Pr. Stadt Gr. en Oml. Vervattende in sich alle Heerlyckheden, Fortressen, Dornen, Adelycke ende considerabele huysen, met de wapens van de voornaemste ende gequalificeerste Adeldom der opgemerkte Provincie. Nae t leven afgeteeckent door de gebroederen W. en F. Conders van Helpen'. Linksonder deze cartouchetekst staat: 'Cornelius Appeus sculpsit' De tekst in de cartouche rechtsboven luidt: 'An fyn Hoogheit. Hendrick Casimir. By der gratie Godts vorst tot Nassau, Grave tot Catzenellebogen, Vianden, Diest, Spiegelberg, Heer tot Bylstein, Baron van Liesfelt, Erfstadhouder en Capitein Generael van Frieslandt, Stadhouder en Capitein Generael van Stadt Groningen Ommelanden en Drente.d.d.humillime W. et F. Conders ab Helpen' |
| afmetingen | hoogte 114 cm breedte 141 cm |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers