Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Nieuw' en groote loots-mans zee-spiegel, door Jacob Lootsman, 1662.
| titel | Nieuw' en groote loots-mans zee-spiegel, door Jacob Lootsman, 1662. |
|---|---|
| inventarisnummer | WAE97 |
| collectie | cartografie |
| museum | Maritiem Museum Rotterdam
 |
| maker | Lootsman, Jacob (Theunisz); Lootsman, Casparus (Theunisz) |
| omschrijving | ALGEMEEN
Deze atlas bevat het eerste deel van de 'Nieuwe en groote Loots-mans Zee-spiegel'. De atlas werd uitgegeven van 1662 tot 1717. Deze eerste uitgave uit 1662 omvat de noordse en oosterse scheepvaart: de Noordzee, Noorse Zee, Barentszee en Oostzee. Door de vader van de Jacob Lootsman, de uitgever Anthony Jacobsz, werd een zelfde atlas vanaf 1644 tot 1650 uitgegeven. De koperplaten van de kaarten werden na zijn dood in 1650 verkocht aan Pieter Goos. Vanaf 1662 werd de atlas door zijn zoons Jacob en Casparus (Jasper) Lootsman heruitgegeven met nieuwe koperplaten en opnieuw gezette tekst. INHOUD De atlas heeft een titelpagina in boekdruk met een afbeelding in houtsnede van een zeeman met een dieplood, met op de voorgrond navigatie instrumenten en op de achtergrond een aantal schepen. De atlas bevat een tekst (104 pagina's) met beschrijvingen van zeeroutes en kusten, verdeeld in vier zgn. boeken (hoofdstukken). In de tekst zijn veel kustprofielen en 12 detailkaartjes opgenomen, uitgevoerd als houtsnede en kopergravure. In de atlas zijn tussen de pagina's met tekst 31 gegraveerde en genummerde zeekaarten opgenomen. In latere editie van deze atlas zijn als eerste twee kaarten een kaart van Europa (Pascaart van Europa) en een kaart van de Noordzee (Pascaarte vande Noort-Zee) opgenomen. Deze kaarten zijn in deze atlas niet aanwezig. MANUSCRIPT TEKST Op het voorste schutblad is in twee of drie verschillende 17e eeuwse handschriften een naam, verzen en zeilinstructies, en enkele berekeningen geschreven en een mannetje met baard en hoed getekend: --- L… een goodt booven al menschen --- Die een quaet wijef trout op een mandagh | Die gaet int wout op een dinsdagh | En hacken hout op een woensdagh | Een slaetse daer mee op een donderdagh | beterts haer nijet op een vrijdagh soo ijaeghtse ter dourrenvijt [de deur uit?] op een saterdagh | soo heb iij vreede op een sondagh --- bij mij Dirck Dircks soon van | hijnloopen [Hindeloopen] hoort dit boeck toe | voor dreie gulden en dreie stuijuers --- om het lans diep [Landsdiep, ten ZW van Den Helder] in te seijlen als | men vijt den suijden off vijt den | westen komt soo set huisduinen [bij Den Helder] oost | en oostennoorden van u en seijlt daar | soo op aen soo dat gij de vijtterte [uiterste?] | ton sijet --- Die niet spijnnen die moet sijn spijnnen seer | beminnen en Daer toe gaen al sonder [2 regels tekst doorgehaald] --- om het nijuwe gat ijnt flije [Vlie] ijn | te seijlen is de kurts sud sud oost | en het spaniers gat [ten ZW van Texel] sud sud weest. KAARTEN In de atlas zijn tussen de pagina's met tekst de volgende 31 gegraveerde en genummerde zeekaarten opgenomen (de nummering verwijst naar aanwezige gegraveerde kaartnummers) 3 Pascaarte vande Zuyder-Zee. 4 Pascaarte vande Eemsen; Pascaarte van de Vlie. 5 Pascaarte vande Eems, Elve, Weser, Eyder, en de Hever. 6 Pascaerte vande west en oost cust van Jutlant, als mede De Belt. 7 Pascaarte van Schager-Rack. 8 Custen van Noorwegen, van der Neus, tot aen de Paternosters. 9 De Custen van Noorwegen tußchen der Neus en Schuitenes. 11 De Cust van Noorwegen vertoonde van Bergen tot aen de hoeck van Horrel. 12 Caerte van Noorwegen vande hoeck van Horrel tot aen Momendael. 13 Pascaerte van Engelant vant Voorland tot aen Blakeney. 14 De cust van Engeland, tussen Welles en 't Eylandt Cogge. 16 Eylanden van Hitland; Eylanden van Hebrides; Eylanden van Fero. 17 Pascaart van de zee-custen van Ruslandt, Laplandt, Finmarcken Spitsbergen en Nova-zembla. 18 De Custen van Finmarcken tußchen Dronten en Tromsondt. 19 Caarte van Finmarcken van 't eylandt Sanien tot Noord-Kyn. 20 De custen van Noorwegen en Laplandt. 21 De custen van Laplant. 22 Pascaerte van de mont van de Witte Zee. 23 Pascaarte vande Witte Zee. 24 Caerte van Archangel. 28 Custen van Denemarcken en Sweden. 29 Caerte van Prvyssen en Coerlandt. 30 Pascaert van Lyflant ende Oost-Finlandt. 31 De zee-custen van Liiflandt, en oost Finlandt. 32 Caarte van Sweden van Oelandt tot aen Stocholm. 33 Caarte van 't gat van Abbo ofte Vttoy; Caarte van Stocholmse Liet. BAND De band is uitgevoerd in leer. Op de voor- en achterplat en op de rug zijn goudkleurige versieringen aangebracht. Op de rug is de titel gedrukt: 'Loots-mans Zee-spiegel'. De band is niet eigentijds. |
| afmetingen | hoogte 46 cm breedte 29 cm dikte 4 cm hoogte 45 cm breedte 27.5 cm |
| startdatum | 1662 |
| einddatum | 1662 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers