Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Blokmodel van het driemastfregat Pallas.
| titel | Blokmodel van het driemastfregat Pallas. |
|---|---|
| inventarisnummer | FSM-1987-343 |
| collectie | Scheepsmodellen |
| museum | Fries Scheepvaartmuseum
 |
| maker | Onbekend |
| omschrijving | Scheepsmodel van het driemastfregat Pallas. Blokmodel. Schaal niet bekend. Rondhouten en tuigage: Het schip heeft een boegspriet en drie masten. De boegspriet en het kluifhout hangen in de voorstagen. Het kluifhout wordt aan de onderkant gehouden door een waterstag, die wordt gelied door een naar beneden gerichte stampstok (Spaanse ruiter). De boegspriet wordt ook door een waterstag gehouden. Ter hoogte van het galjoen is de boegspriet met woelingen (touwlussen) bevestigd op de scheg. De achterkant van de boegspriet steekt door het voordek in het vooronder en is daar bevestigd op een klos. De drie masten: een fokkemast, een grote mast en een bezaanmast. De fokkemast en de grote mast bestaan uit een mast, een marssteng en een bramsteng. De bezaanmast bestaat uit een mast en één (mars)steng. Bij alledrie mast worden de mast en de marssteng met elkaar verbonden door een mars (kraaienest) en een ezelshoofd. Bij de voorste twee masten worden de verbindingen tussen marssteng en bramsteng gemaakt door twee ezelshoofden, waarvan de onderste is voorzien van zalingen (dwars- en langsscheepse). De fokkemast wordt gehouden door een voorstag op de boegspriet en door een staand want van vijf hoofdtouwen met weeflijnen (touwladders). De marssteng van de fokkemast wordt gehouden door een voorstag op de boegspriet, door een staand want van vier hoofdtouwen met weeflijnen op de mars en door een lopend want (bakstag). De bramsteng van de fokkemast wort gehouden door een voorstag op het kluifhout, door een staand want van twee hoofdtouwen op de zalingen en door een lopend want (bakstag). De grote mast wordt gehouden door een voorstag op de voorsteven en door een staand want van zes hoofdtouwen met weeflijnen. De marssteng van de grote mast wordt gehouden door een voorstag op de mars van de fokkemast, door een staand want van vier hoofdtouwen met weeflijnen op de mars van de grote mast en door een lopend want (bakstag). De bramsteng van de grote mast wordt gehouden door een voorstag op de zalingen van de fokkemast, door een staand want van twee hoofdtouwen op de zalingen van de grote mast en door een lopend want (bakstag). De bezaanmast wordt gehouden door een voorstag die is vastgezet aan de voet van de grote mast en door een staand want van drie hoofdtouwen met weeflijnen. De marssteng van de bezaanmast wordt gehouden door een voorstag op de mars van de grote mast, door een staand want van drie hoofdtouwen met weeflijnen op de mars van de bezaanmast en door een lopend want (bakstag). De stagen zijn met koperen puttingijzers vastgezet op drie rusten (horizontale balken aan de buitenkant van het boeisel). De boegspriet is voorzien van een ra, de fokkemast en de grote mast hebben elk drie ra's en de bezaanmast heeft twee ra's en een gaffel. De onderste ra's van de fokkemast en de grote mast zijn uitgerust met spieren, uitschuifbare ra's, waaraan lijzeilen bevestigd kunnen worden. Het model is niet uitgerust met zeilen, maar aan de rondhouten, de schoten en de vallen is af te leiden welke zeilen op het schip gevoerd konden worden. Aan de boegspriet past een blinde (aan de ra). Aan de fokkemast kunnen drie kluiverfokken gevoerd worden (op boegspriet en kluifhout) en aan de ra's een fok (eventueel uitgebreid met lijzeilen), een fokkemarszeil en een fokkebramzeil. Aan de grote mast passen een grootzeil (eventueel uitgebreid met lijzeilen), een grootmarszeil en een grootbramzeil. Aan de bezaanmast konden een begijnzeil, een kruiszeil en een gaffelzeil gevoerd worden. De onderste razeilen van de drie masten zijn voorzien van boelijnen (gebruikt om de onderkant van het zeil naar voren te trekken om scherp aan de wind te kunnen zeilen). De vallen van de zeilen en ra's zijn belegd op nagelbaken aan de voet van de masten. De schoten, die soms geleid worden via de stagen van de masten erachter, zijn belegd op deze nagelbanken of op korvijnagels en klampen aan de binnenkanten van de boeisels. In de toppen van de masten geen vlaggen of vleugels. In de top van de grote mast een restant van een scheerhout. Ook aan de vlaggemast op het achterschip hangt geen vlag. De blokken zijn van palmhout en zijn niet voorzien van lopende schijven. De romp: Het voorschip is rond en voorzien van een scheg en een galjoen. Het achterschip is gepiekt. De spiegel is plat en loopt met zijgalerijen breed uit. De bodem is rond. Het model van voor naar achter: Op de scheg is een vergulde galjoenleeuw geplaats. Het galjoen bestaat uit drie regelingen, met daaronder de met profiellijsten versierd looiknieën (balk tuggen scheg en boeg). Boven het galjoen steven twee botteloeven uit de boeg (stokken die aan de uiteinden zijn voorzien van schijven, waarover de boelijnen van de fok lopen). Ook is het boegwant van de stampstok op de botteloeven vastgezet. Boven de boeg steken de twee kraanbalken buiten het schip. Aan deze balken hangen de ankers, die met hun bladen zijn gehaakt achter het staande want van de fokkemast. De ankertouwen lopen via de kluisgaten (onder het galjoen) naar binnen. Op het voordek, voor de fokkemast, twee nagebanken met daartussen twee naar voren gerichte kanonnen op rolpaarden. Achter de fokkemast een soort mik (?) en de houder met scheepsbel. Het verhoogde voordek is aan twee kanten bereikaar met twee trappen. In de wand tussen voordek en middendek zijn openingen met schuifluiken gemaakt. In het middendek twee roosterluiken (koekoek). Op het middendek staan waan weerszijden drie kanonnen op rolpaarden (zonder wielen). Onder het steken aan beide kanten drie kanonnen naar buiten en onder het achterdek staan op het geschutsdek aan beide kanten zes kanonnen. Dat brengt het totale aantal kanonnen op 26 (tweemaal twaalf aan de zijkanten en twee op het voordek). Midscheeps, vlak boven het berghout, is nog een luik gemaakt, waaruit geen kanon steekt. Voor de grote mast staat op het middendek een houder (beting?) en achter deze mast een nagelbank. Het hoge achterdek is bereikbaar met twee trappen aan weerszijden van de grote mast. Het voorste deel van het achterdek loopt rond de grote mast en wordt afgesloten met een verschansing. Tussen de verschansing en de bezaan zijn in het achterdek een luik en een trapgat met reling gemaakt. Aan weerszijden van de bezaanmast een nagelbank en vlak achter de bezaanmast een dubbel stuurrad. Tegen de boeisels van het achterschip zijn nagelbanken gemaakt. De vlaggemast rust in een ezelshoofd op de kop van de spiegel. De spiegel is versierd met snijwerk. Over de vollebreedte is een galerij van vijf toogvormige ramen gemaakt. Deze galerij loopt als zijgalerij door naar voren nog eens een breed zijraam is gemaakt. Op de hoeken van de spiegel beelden van een figuur met drietand (Neptunus). Onder de ramen band met daarop in vergulde sierletters: 'PALLAS'. In de wulf (de inzwenking tussen spiegel en waterlijn) zijn aan weerszijden van de achtersteven twee luiken gemaakt, mogelijk geschutspoorten. De kop van het roer steekt door de wulf naar binnen. Het roer is met vingelingen aan de achtersteven opgehangen. Het model is met nagels bevestigd op een blok. Kleuren: De romp is gelakt. Het onderwaterschip is wit. Het berghout is zwart. Ook de boeisels en het galjoen zijn zwart met daarop vergulde profielijsten. De galjoenleeuw en het snijwerk aan de spiegel zijn ook verguld. De dekken zijn gelakt. De rolpaarden van de kanonnen, de houder van de scheepsbel, de beting, enkele klampen en nagelbanken en de reling rond het trapgat op het achterdek zijn rood. De binnenkanten van de boeisels en de verschansing van het achterdek zijn groen (soms met witte biezen). De schuifluiken in de want tussen voordek en middendek zijn beschilderd met rood-witte zandlopervormen. Accessoires: een blok als vaste stander. |
| afmetingen | hoogte 44.0 cm breedte 20.0 cm lengte 44.0 cm |
| startdatum | 1781 |
| einddatum | 1781 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers